Topbestuurder

Haarlems dagblad, 17 september 2013

Meer dan 95.000 euro toucheerde interimmer Raimond Nicodem voor zijn werk bij Humanitas DMH, een zorginstelling met locaties door het hele land. Voor dit bedrag werkte de heer Nicodem geen volledig jaar, wat je op grond van dit bedrag wel zou verwachten, maar een maand.

Ik vraag me altijd af wat mensen doen die zulke bedragen in rekening brengen. Met hun tanden een vrachtwagen door het Hulshorster zand trekken? Met een theelepeltje het riool van Purmerend leegscheppen? Hun elfde vinger in de dijk steken om ons land te behoeden voor een desastreuze overstroming?

Op de website van Humanitas DMH staat op de pagina ‘visie en missie’ het volgende te lezen: ‘Ieder individu – in verbondenheid met anderen – hoort verantwoordelijkheid te nemen voor zijn eigen welzijn en voor het welzijn van anderen, zowel voor individuen als voor de samenleving als geheel.’

We kunnen achteraf constateren dat dat in elk geval gedeeltelijk prima is verlopen, Raimond nam de volle verantwoordelijkheid voor zijn eigen welzijn.

Over het ontslag van deze interimmer stond vanochtend een stukje in de krant. Precies daarnaast een artikeltje over de aanpak van de zorgfraude. De minister gaat 5 miljoen euro extra uitgeven om zorgfraude aan te pakken, onder andere door mensen met een pgb thuis te bezoeken.

Even wat achtergrond: het persoonsgebonden budget is een geldbedrag waar mensen zelf zorg kunnen inkopen. Je krijgt zo’n pgb niet zomaar, daarvoor doorloop je eerst een indicatieprocedure bij het CIZ. Daarna kun je kiezen voor een pgb of voor ZIN, zorg in natura. In dat laatste geval gaat het geld naar een zorginstelling die voor jou de zorg regelt. En omdat mensen met een pgb geen kosten voor overhead (wel een steeds voller hoofd trouwens) hebben is de waarde van een pgb dertig procent lager dan dat van een zorginstelling.

Dus: iemand die recht heeft op zorg, en zegt dat hij dat zelf wil regelen, kost de maatschappij dertig procent minder geld! Goed nieuws, en een reden om het pgb juist te stimuleren, lijkt mij dan.

Natuurlijk zijn er ook gevallen van fraude, maar dat zijn bijna zonder uitzondering bureautjes die voor verschillende personen een pgb aanvragen en beheren. Het moet toch niet zo lastig zijn om daarop te screenen? Op bankrekeningnummer, adres, of naam? Wanneer er dan meer dan een pgb oppopt, is het tijd voor een onderzoek. En niet zoals nu, gewoon maar rücksichlos alle pgb-houders met een intensieve controle, en daarna met een huisbezoek, confronteren, zoals het zorgkantoor in de regio Deventer heeft bedacht.

Nee, wie gaat er eens rondkijken bij zorginstellingen? Waarom doen we dat niet? Telkens weer komen er berichten over wanbeleid aan het licht, over managers die exorbitant verdienen. Wat is er toch aan de hand?

Ik heb in de afgelopen jaren niet alleen gemantelzorgd (of is het: mantel gezorgd?), maar ook heel goed rondgekeken in de maatschappij. Als vertegenwoordiger van het onderste deel van de totempaal: de cliënt.

Dat is me niet meegevallen.

Mijn conclusie is dat er veel maatschappelijke organisaties zijn, waarvan de ‘top’ de eindgebruikers van hun diensten, dus de cliënt/burger/patiënt/leerling, volledig uit het oog heeft verloren. Organisaties waar managers de dienst uit maken. Begrijpelijk als je wilt ‘sturen op bedrijfsvoering’, maar dramatisch als ‘sturen op inhoud’ daar ondergeschikt aan wordt.

Neem een organisatie als MEE. Deze organisatie is er paar jaar geleden mee akkoord gegaan dat zij nog slechts kortdurende hulp mag verlenen. En dat terwijl hun clientèle uit mensen met een langdurige zorgvraag bestaat. Dat MEE inmiddels ten dode is opgeschreven, heeft mij niet verbaasd. Voluit in het zelfgegraven graf gevallen.

Zorginstellingen met bestuurders, die het vermogen van de instelling omzetten in dure panden, waarop de zaak (bijna) failliet gaat, en de cliënten soms letterlijk hun spaarcentjes kwijt zijn. Deze ‘topbestuurders’ (wie heeft dit woord trouwens verzonnen?) fladderen gewoon door naar de volgende bestuursfunctie, de schade achterlatend voor degenen die zorg en ondersteuning nodig hebben, en het ‘lagere’ personeel dat zijn verantwoordelijkheid niet snel zal laten sloffen.

Scholen waarin tijdens MRvergaderingen jarenlang alleen wordt gesproken over personeelsaangelegenheden.

Regelingen voor het vervoer van ouderen en mensen met een beperking, die zo zijn ingericht dat de managementrapportages zeer inzichtelijk zijn, zodat het ‘beleid hierop te sturen is’, maar waarbij mensen zowel op de heen-  als op de terugreis een uur op het busje moeten wachten, en daarna nog een uur in een volle bus worden rondgereden. Zo wordt een bezoekje aan de kapper een dagtrip, wat je natuurlijk ook positief kunt labelen.

Ons land is doordrenkt met regeldrift, met controledrift, en de basishouding is er eentje van wantrouwen naar elkaar.

Managers hebben het roer van ons land overgenomen. Professionals worden stevig onder de duim gehouden door deze groep beambten. Managementdoelen gaan voor op vakinhoud, met desastreuze effecten. De handen aan het bed, ambtenaren, artsen, docenten en andere beroepsgroepen worden niet afgerekend op hun kennis, kunde en vakinhoudelijke prestaties, maar op de mate waarin die zaken zijn te meten met managementtools.

En het toezicht op die managers faalt. Waarom? Omdat veel van deze managers behoorlijk arrogant zijn, dat heb ik helaas moeten vaststellen. En omdat zij claimen dat de gewone man (lees: iemand die geen manager/bestuurder is) helaas niet het inzicht heeft waar hij (vrijwel altijd een hij) zich vorstelijk voor laat betalen.

Vorstelijk ja. Net als Marie-Antoinette en haar man. En we weten allemaal hoe dat is afgelopen.

Leve de revolutie!



The Carpenters: Top of the world
Such a feelin's comin' over me
There is wonder in most everything I see
Not a cloud in the sky
Got the sun in my eyes
And I won't be surprised if it's a dream

Everything I want the world to be
Is now coming true especially for me

......

I'm on the top of the world lookin' down on creation